نشست كارشناسان فناوری فضایی در مهر -۲
رفع بحران آب با فناوری فضایی
مینی کامپیوتر: کارشناسان فناوری فضایی با تاکید بر اهمیت ندادن دولت های قبل به کاربردهای فناوری فضایی در حل معضلات، این مساله را به بحث گذاشتند که این شاخه از فناوری چگونه می تواند برای کشور درآمدزا باشد.
خبرگزاری مهر - گروه دانش و فناوری؛ معصومه بخشی پور: گفته می شود سرمایه گذاری در فضا، سودآوری بسیار بالایی در کوتاه مدت و طولانی مدت برای کشورها دارد و سود بازگشتی حاصل از سرمایه گذاری در این صنعت، بیش از ۱۵ برابر تخمین زده می شود. بنابراین است که نه فقط کشورهای ثروتمند و توسعه یافته، بلکه کشورهای درحال توسعه نیز با هدف بهبود اوضاع اقتصادی خود، به سمت سرمایه گذاری در فضا رفته اند. فناوری فضایی عامل بهبود وضع اقتصادی، رشد و افزایش توانمندی خیلی از بخش ها همچون محیط زیست، حمل و نقل، بانکداری، ارتباطات و خدمات اینترنت، سلامت، کشاورزی و انرژی تلقی می شود و کشورهای درحال توسعه برای پیشرفت های اجتماعی و اقتصادی خود بهره گیری از ابزارهای این فناوری را در دستور کار قرار داده اند. در همین حال کشورهای توسعه یافته نیز که سازنده تجهیزات فضایی و ارائه کننده این خدمات هستند، همچنان در بالای جدول سرمایه گذاری در این حوزه قرار دارند. در کشور ما اما با وجود اینکه توسعه فناوری فضایی در اسناد بالادستی مورد تاکید قرار گرفته است اما هنوز این فناوری نتوانسته به بهبود شرایط اقتصادی کشور بیانجامد و چالش های موجود همچون چالش های زیست محیطی، کشاورزی، سلامت، حمل و نقل و اینترنت را برطرف کند. دکتر فرید آموزگار دانشمند فناوری فضایی و محقق سابق مرکز پیشران جت ناسا، حسن رضایی پژوهشگر حوزه هوافضا و محمدحسین ذوالفقار مدیرعامل یک شرکت فناور و فعال در عرصه فناوری فضایی با حضور در خبرگزاری مهر به بررسی نقاط قوت و ضعف عملکرد دولت های گذشته در برخورد با فناوری فضایی پرداختند و با برشمردن ابعاد کاربردی فناوری فضایی و ضرورت حرکت به سمت ساخت منظومه ماهواره ای، این مساله را بررسی کردند که اصولاً چرا پروژه های فضایی در کشور با موفقیت همراه نیست. مشروح این گفتگو در دو بخش منتشر می شود که بخش نخست آن در این لینک در دسترس می باشد. بخش دوم نشست به شرح زیر است: * همانطور که می دانید از فناوری فضایی و داده های سنجش از دور بعنوان یکی از با اهمیت ترین فناوری ها برای شناسایی و حل مشکلات زیست محیطی نام برده می شود. اما به نظر می آید در کشور ما آنطور که باید این فناوری به کار گرفته نشده است. برای ما بگویید که مساله از کجا ناشی می شود و چه اقداماتی باید انجام داد؟فرید آموزگار دانشمند فناوری فضایی و محقق سابق مرکز پیشران جت ناسا: باید به این نکته دقت کنیم که امروز با اهمیت ترین مساله کشور مربوط به ارتباطات مخابراتی نیست و ما می توانیم با ماهواره های کرایه ای هم ارتباطات مخابراتی را تامین کنیم؛ کما این که تا حالا نیز برای گیرنده های رادیو و تلویزیون بوسیله ماهواره های عرب ست و سایر ماهواره ها، از این روش کرایه ای استفاده شده است. پس آنچه که اکنون باید به آن توجه مضاعف شود، ماهواره های سنجش از دور است. همه ما می دانیم که کشور با قحطی آب روبرو است، اما ما حتی یک ماهواره از خودمان برای سنجش وضعیت آب و باران نداریم؛ ما به دیتابیس های ارتفاعات بالا دسترسی نداریم. ما مشکلات زیست محیطی، اقلیمی و خشکسالی را ۶ سال پیش به مسئولان گوشزد کردیم اما گوش شنوایی نبود. چه چیزی مهم تر از آب است؟ فناوری های آب در رابطه با فضا است. ارتباط فضا با آب و محیط زیست و ارتباط فناوری هسته ای با آب بسیار اهمیت دارد. اگر ما نتوانیم با ماهواره های خودمان دیتابیس های اساسی و برخط از جو ایران و منطقه در دسترس داشته باشیم این مشکلات ادامه خواهد داشت. ما با استفاده از ماهواره می توانیم متوجه شویم که ابرهای ما از کجا می آید و کجا این ابرها چلانده می شود! ابرهای آسمان ما از ترکیه، سیبری و مدیترانه می آید؛ ۲۰ سال است که کشور ترکیه با استفاده از فناوری باران زایی، ابرهایی که سهم ما هستند را می چلاند. این ابر وقتی به بالای کشور ما می رسد چیزی برای بارش ندارد. اگر خودمان ماهواره داشته باشیم و همه چیز را رصد و اندازه گیری و کنترل نماییم خیلی از مشکلات حل می شود؛ برای مثال ماهواره های ما باید وضعیت کشاورزی را رصد کنند. اندازه گیری و کنترل رطوبت آب و خاک از این طریق ممکن می شود. هم اکنون کشور با مشکل آب مواجه می باشد و فناوری فضایی یکی از فناوری های اصلی در اندازه گیری آب های بالای جو، زیر سطح زمین و در دل خاک و نیز میزان رطوبت خاک است. آب های زیرزمینی کشور دارند از دست می روند اما به علت نبود این فناوری ما از آن بی اطلاعیم هم اکنون کشور با مشکل آب مواجه می باشد و فناوری فضایی یکی از فناوری های اصلی در اندازه گیری آب های بالای جو، زیر سطح زمین و در دل خاک و نیز میزان رطوبت خاک است. آب های زیرزمینی کشور دارند از دست می روند اما به علت نبود این فناوری، ما از آن بی اطلاعیم. من تاکید می کنم که برای کنترل آب و هوا باید تا ارتفاع ۱۲ کیلومتری دیتای برخط ماهواره ای داشته باشیم. ماهواره ها می توانند دما و فشار و رطوبت و سطح بخار آب را بسنجند. ما برای مسائل اقلیمی و آنچه که در دراز مدت نیاز داریم، باید به ارتفاعات بالاتر مانند استراتوسفر ۲۰ تا ۶۰ کیلومتری دست پیدا نماییم. قرار بود در این لایه ایرشیپ فضایی (کشتی فضایی) داشته باشیم اما این پروژه هم به جایی نرسید.* شما اشاره ای به توقف پروژه ایرشیپ فضایی کردید. این پروژه چیست و چه نقشی در اقتصاد فضا و کاربردی سازی این فناوری خواهد داشت؟آموزگار: ایرشیپ ها که در لایه استراتوسفر قرار می گیرند نقش مهمی در اینترنت فضایی دارند. ایرشیپ ها زمان تبادل دیتا را کم می کنند و حجم وسیعی از اطلاعات با تأخیر بسیار ناچیز بوسیله ماهواره ها جابجا می شود. اکنون نسل ۵ ارتباطات با سرعت ۱.۵ گیگابیت بر ثانیه مورد استفاده قرار گرفته اما در نسل ۶ (۶G)، سرعت انتقال اطلاعات لیزری خواهد بود. اینجاست که مجبور خواهیم بود که اطلاعات را به لایه ایرشیپ بفرستیم. این فناوری عظیم فقط در اختیار آمریکا است و حتی ناسا برای زیست شناسی سطح مریخ نیز از ایرشیپ در لایه استراتوسفر استفاده می نماید.* در مورد ارتباط دستیابی به لایه استراتوسفر و حل مشکلات زیست محیطی بیشتر توضیح دهید. چگونه فناوری فضایی می تواند به دستیابی به این لایه و حل مشکلاتی که از آن صحبت کردید بیانجامد؟آموزگار: این لایه یکی از تازه ترین و دست نخورده ترین لایه های جو زمین است. یکی از با اهمیت ترین کارهایی که ناسا انجام داد جوشناسی بود. آنها با حسگرهای جوشناسی موجود در ماهواره ها، لایه های مختلف را شناسایی نمودند که می تواند خیلی از مشکلات زیستی را حل کند. اگر جایگاه لایه های مختلف جو همچون یونوسفر، استراتوسفر و اتمسفر را ندانیم و دیتابیس واقعی نداشته باشیم، حتی نخواهیم توانست که پرتاب ماهواره مخابراتی را به درستی انجام دهیم؛ درست مانند «ماهواره امید» که در جو گم شد و «ماهواره ظفر» که به مدار نرسید. ما اگر این لایه ها را نشناسیم ناوبری درستی هم نخواهیم داشت و شکست خطوط ارتباطی و راداری را با چند کیلومتر خطا تجربه خواهیم کرد؛ چونکه اطلاعاتمان برای شکست انحنای خطوط آنتن بطور قطع اشتباه خواهد بود. در طول ۸ سال قبل تمام دانشمندانی که در بحث تزریق ماهواره در مدار که با اهمیت ترین و پیچیده ترین بخش پرتابگر به حساب می آید، بیکار شدند. اگر نتوانیم از ماهواره های خودمان دیتا به دست آوریم و بطورمثال ندانیم که باران چه زمانی می آید و مشکل زیست محیطی مان کجاست، بازنده هستیم. اکنون دستکاری هایی در جو می شود اما کسی از آن خبر ندارد. آیا در حوزه پروژه هارپ (برنامه آمریکا برای پژوهش در یونوسفر فعال با فرکانس بالا) چیزی شنیده اید؟اگر نتوانیم از ماهواره های خودمان دیتا به دست آوریم و بطورمثال ندانیم که باران چه زمانی می آید و مشکل زیست محیطی مان کجاست، بازنده هستیم ما در مورد باران زایی و دیتاسنترهایی که برای ارتفاعات بالا لازم داریم، طرح هایی ارائه کرده ایم؛ برای مثال اگر بتوانیم دیتاسنترهایی تولید نماییم که اطلاعات آنلاین از آب و هوا و رطوبت و وضعیت خاک و کشاورزی، معادن و عناصر موجود زیرزمینی در اختیارمان قرار دهند یک بیزنس مدل تجاری در بین کشورهای منطقه به حساب می آید.
این موضوعات باید با پشتوانه علمی به مردم گفته شود و از طرف دیگر باید به مسئولان در مورد آن هشدار داد. در مورد تکنولوژی هسته ای نیز آنچه مردم از زبان مسئولان شنیدند فقط در مورد رادیوداروها و فناوری ایزوتوپ بوده است. اما مردم چیزی در مورد فناوری هسته ای و ارتباط آن با آب نمی دانند. اکنون کل مقالات علمی در مورد دینامیک آب در کشور به عدد ۷۰ هم نمی رسد که آن هم توسط کسانی که رشته محیط زیست خواندند تهیه شده و مهندسان این صنعت در این حوزه مقاله ندارند. مباحثی همچون این که دینامیک آب چگونه مدیریت می شود؟ مهاجرت مصنوعی آب چیست و چگونه آب های ما را از زیر زمین می دزدند؟ همه دارای پشتوانه علمی است و باید بصورت شفاف به مردم توضیح داده شود. ارتباط فناوری های فضایی در محیط زیست، کشاورزی مدرن و پزشکی مدرن مشهود است. اکوسیستم محیط زیست امروز برای همه مهمست و بنابراین باید ارتباط فناوری فضایی با کل زندگی مردم، تفهیم شود. به علت اهمیت این فناوری است که من معتقدم فضا نباید زیر نظر وزارت ارتباطات مدیریت شود. ما در چند سال قبل به علت الگوهای اشتباه در این حوزه عقب افتادیم. وقتی ایران نخستین ماهواره خودرا پرتاب کرد، فضا برای خیلی از کشورها در حد یک رؤیا بود اما اکنون از ما جلوتر هستند.
* پس با این وجود دستیابی به مؤلفه اقتدار در عرصه فناوری هایی مانند فضایی، هسته ای و کوانتوم به تنهایی کافی نیست و باید سایر مؤلفه ها را هم مدنظر قرار داد. شما چه راهکارهایی را پیشنهاد می کنید؟آموزگار: باید بدانیم که امروز «فناوری هسته ای» و «فناوری فضایی» مکمل هم هستند و چه بسا سنسورهایی که با استفاده از فناوری ایزوتوپ و کوانتوم می تواند روی ماهواره ها نصب شود و اعماق خاک و آب و زمین را در ارتفاعات مختلف، تجزیه و تحلیل کند. نباید تنها روی اقتدار فضا دست بگذاریم؛ همانگونه که می دانیم دشمن برای آنکه بحث هسته ای ما را به انحراف بکشد ابتدا آنرا نظامی و امنیتی کرد و ایران را تروریست خواند و همه دنیا را از پیشرفت های هسته ای ایران ترساند. من به شما اثبات می کنم که در ۸ سال قبل که خیلی از طرح های فضایی، هسته ای و فناوری کوانتوم که سال ۲۰۱۷ نقطه اوج آن بود، رد شد. اشتباه این بود که به علت سو مدیریت فناوری هسته ای را به کوانتوم گره زدند و فناوری فضایی و کوانتوم را فدای انرژی هسته ای کردند.آمریکا در برجام تنها یک هدف داشت و آن این بود که ماشین سرعت فناوری های تک ایران را متوقف نماید. حتی در سند راهبردی بایدن نیز به این مساله اشاره شده که در ایران تحول علمی و فناوری در شرف وقوع است و باید هرچه سریع تر جلوی آن گرفته شود. یکی از صنایع مادر برای تحقق این تحول علمی، صنعت فضایی است. ما در حالی همچنان در کلیات فناوری هسته ای و فناوری فضا مانده ایم که دنیا برای جزییات هر کدام از اینها، وارد مؤلفه های اقتصادی شده است. اما بحث ما همچنان این است که فناوری فضایی اقتصادیست یا خیر!به همین دلیل است که شرکت های بزرگ دنیا با استفاده از فناوری کوانتوم می توانند یک لیوان آب را به نحوی تجزیه و تحلیل کنند که مشخص شود چند درصد آن آب دریا و چند درصد آب رودخانه و در چه عمقی بوده است. در لایه های بالای جو نیز که مربوط به ابر و باران است نیز دست اندازی از طرف دشمنان ما صورت می گیرد. اما به علت نبود دیتای ماهواره های خودمان از آنها بی خبریم. همانطور که مقام معظم رهبری نیز بارها تاکید کرده اند که خیلی از معضلات کشور را می توان با فناوری و علم حل کرد، ما نیز می توانیم با استفاده از فناوری مهندس آب را معکوس کرده و ابرهای باران زای خودمان را پس بگیریم.* از تاریخ فناوری فضایی برایمان بگویید؟ مسیر حرکت کشورهای بزرگی مانند آمریکا و روسیه در عرصه فضا را به چه صورت ارزیابی می کنید؟ کشور ما چگونه می تواند از این تجربیات استفاده کند؟آموزگار: تاریخ فضا در آمریکا به اکتبر ۱۹۵۷ و ایجاد سازمان ناسا توسط ۳ دانشمند فضایی و به دستور رییس جمهور وقت آیزنهاور بازمی گردد. این دانشمندان ابتدا روی فناوری راکت کار می کردند و بعد از آنکه متوجه پرتاب ماهواره اسپوتنیک به فضا توسط روس ها شدند، مسیر خودرا تغییر دادند. چونکه معتقد بودند که با اقدام روسیه در فتح فضا، غیرت و اقتدار ملی آمریکا به خطر خواهد افتاد.آمریکا در عرصه فضایی همزمان با اقتدار ملی، مؤلفه توسعه فناوری را نیز در دستور کار دارد. به فاصله ۶ ماه بعد از تشکیل «ناسا»، «دارپا» (آژانس پروژه های پژوهشی پیشرفته دفاعی آمریکا) که بزرگترین سازمان برنامه و بودجه و تحقیقاتی در جهان به حساب می آید، تشکیل شد و این اقدامات جهش مؤثری در فناوری فضایی آمریکا بود.
طی ۶۰ سال قبل بیش از ۵۷۰۰ ماهواره شامل ماهواره های مخابراتی، نقشه برداری، سنجشی و راداری از طرف آمریکا به فضا پرتاب شده و قسمتی از اقتدار و اقتصاد آمریکا از این طریق حاصل شده است. ما نیز باید از دشمن مان درس بگیریم. اما متأسفانه اکنون برخی نقاط ماهواره ای را از دست داده ایم و این مساله قابل توجهی است.* شما از اقتصاد فضا سخن گفتید؛ فناوری فضایی چگونه می تواند منجر به رشد اقتصادی شود؟آموزگار: امروز فضا جز مؤثرترین فناوری ها در اقتصاد جهان است. دیگر فقط بحث اقتدار و امنیت در این فناوری مطرح نیست. تا همین چند سال پیش بیشترین بحث آمریکا در عرصه فضا مربوط به اقتدار بود. ولی حالا چه اتفاقی افتاده که در کمتر از ۵ سال گذشته، اقتصاد فضا در بین تمام فناوری های موجود همچون کوانتوم، اتم، کامپیوتر و وایرلس بیشترین رشد را داشته است. در این حوزه، کشورها بزرگترین گلوگاه فضا را مساله پرتاب ماهواره می دانند و بحث ارزان شدن پرتاب مطرح است. این در شرایطی است که ما به این فناوری دست پیدا کرده ایم و باید به خودمان ببالیم. تزریق مدار از دیگر گلوگاه ها است و ما جز ۹ کشوری هستیم که تزریق ماهواره به مدار را هم داریم. ایران چندین نسل پرتابگر دارد و بسیار در این عرصه کار کرده است. چند قدم دیگر باید برویم و بودجه قابل توجهی داشته باشیم و بخش خصوصی را بیاوریم تا بتوانیم در این حوزه درآمد کسب نماییم. ما حتی می توانیم برای کشورهای منطقه ماهواره پرتاب کرده و ماهواره آنها را بیمه نماییم. ما توانایی تزریق ماهواره در مدار را داریم و این می تواند پول زیادی عاید سازمان فضایی ایران کند. این توانمندی در کشور وجود دارد و بزرگترین سرمایه اجتماعی ایران که نخبگان، جوانان و دانشمندان آن هستند، می توانند چیزی بسازند که غربی ها به ۱۰ برابر قیمت می سازند. باتوجه به حرکت دنیا به سمت پرتاب و بهره برداری از ماهواره های کوچک مکعبی برای فناوری اینترنت ماهواره ای، ایران می تواند به بزرگترین رقیب ایلان ماسک در بازار منطقه تبدیل گردد. باتوجه به حرکت دنیا به سمت پرتاب و بهره برداری از ماهواره های کوچک مکعبی برای فناوری اینترنت ماهواره ای، ایران می تواند به بزرگترین بازار منطقه تبدیل گردد دوسوم اقتصاد جهان در اینترنت است و آمریکا می خواهد دو فناوری اینترنت اشیا و فناوری فضایی را با هم گره بزند و در این حوزه نیز سرمایه گزاری نموده است. اکنون فناوری اینترنت اشیا، اقتصاد فضا را از ۷۰ تا ۱۰۰ میلیارد دلار در سال به ۳۵۰ میلیارد دلار رسانده و تخمین زده می شود که این رقم تا ۲۰۴۰ به یک تریلیون دلار می رسد. باید به این هشدارها توجه کرد. ظرف ۲ سال اخیر ۲ هزار ماهواره وارد فضا شده و گفته می شود که تا سال ۲۰۲۵ نزدیک به ۴۰ هزار ماهواره بالای سر ما قرار می گیرند و ماهواره ها در ارتفاعات لئو پرواز می کنند. این همان بارش اطلاعات با بیش از ۱.۵ گیگابیت سرعت است؛ یعنی ۵۰ برابر سرعت اینترنت فعلی. دیگر در این بمباران اطلاعاتی کاری از دست ما برنمی آید. آن زمان است که حتی نباید تعجب نماییم که تحریم ها به اینترنت اشیا هم رسوخ کند و ما چیزی از خودمان نداشته باشیم. ماهواره ها درحال تبدیل شدن از ماهواره های چند کیلویی به چند گرمی هستند و دور از ذهن نخواهد بود که ۱۰ سال آینده افراد بجای گوشی موبایل، یک ماهواره شخصی چند گرمی در دست داشته باشند.* گفته می شود یکی از دلیلهای ناکامی پروژه های فضایی، ناکافی بودن بودجه است. این در شرایطی است که در سالهای گذشته شاهد اختصاص اعتبارات قابل توجهی به بخش فضایی بوده ایم. نظر شما چیست؟ آیا بودجه در نظر گرفته شده با وجود چند برابر شدن هم پاسخگوی نیاز این بخش نیست؟حسن رضایی کارشناس هوا فضا: تخصیص بودجه با اختصاص بودجه متفاوت می باشد. برای مثال ما در پروژه ایرشیپ ۳۰ میلیارد تومان بودجه می خواستیم اما تخصیص ندادند و پروژه از جریان خارج شد. حرکات نمایشی با اجرای واقعی متفاوت می باشد. ما پروژه های فضایی بسیاری تعریف کردیم اما به علت عدم پرداخت بودجه متوقف شدند. چرا چندین ماهواره در دست ساخت به ثمر ننشست و به فضا نرفت؟ چون بودجه نداشتیم. بطورمثال برای حسگر گرید فضایی باید ۳ میلیارد تومان هزینه پرداخت می کردیم اما این بودجه وجود نداشت. بودجه ای که برای خرید قطعات ماهواره اختصاص می یافت در حد خرید یک ماشین پراید بود نه ماهواره!این مشکل در همه بدنه دولت گذشته دیده می شد و مشکل فقط مربوط به سازمان فضایی نبود.
* البته در زمینه توسعه فناوری فضایی، معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری نیز بر پشتیبانی از پروژه های این بخش تاکیداتی دارد، آیا این معاونت مسئولیت خودرا به درستی انجام داده است؟رضایی: معاونت علمی و فناوری رییس جمهور در زمینه توسعه فناوری فضایی ماموریت هایی دارد اما الگوریتم های مدنظر در نقشه راه فناوری فضایی با معاونت علمی متفاوت می باشد. ما باید یک سازمان متولی در این حوزه داشته باشیم که با مدیریت آن، تمامی نهادهای ذیربط فعال باشند. معاونت علمی اعتباراتی را به بخش خصوصی فعال در زمینه فضایی اختصاص می دهد اما به علت نبود نقشه راه فناوری فضایی، اقدامات منسجمی اتفاق نمی افتد.* آقای ذوالفقار، شما موفق به ساخت ماهواره های کیوب ست شده اید. نگاهی به سیر دنیا در زمینه ساخت و پرتاب ماهواره ها نیز نشان دهنده حرکت به سمت ماهواره های کوچک است، دلیل این مساله را چه می دانید؟محمدحسین ذوالفقار: همانطور که گفتید زمانی ماهواره های ۳۰۰ کیلویی می ساختند و امروز شاهد می باشیم که ماهواره های کیوب ست با وزن های بسیار پایین توسط کشورهای دارای فناوری ساخت ماهواره ایجاد می شود. اکنون نانو ماهواره ها حدود ۵ کیلوگرم وزن دارند. سیر فناوری فضایی به سمت آسان سازی تکنولوژی است. یعنی تکنولوژی برای ما قابل دسترس می شود. مثال آنرا می توان در مقایسه هواپیما با پهپاد متوجه شد. اکنون نیروهای نظامی بجای آنکه وارد ساخت هواپیمای جنگی شوند که سطح تکنولوژی تا ساخت و توسعه آن بسیار طولانی است، وارد ساخت پهپاد شدند. این فرصتی برای ما بود که همگام با دنیا وارد ساخت پهپاد شویم. در فناوری فضایی نیز وضع به همین منوال است. راه میانبر رسیدن به فناوری روز فضایی، ساخت ماهواره کیوب ست است که برای ما فرصت تلقی می شود. ما اگر از همین الان برای منظومه ماهواره ای فعالیت خودرا شروع نماییم زودتر از ایلان ماسک به اینترنت ماهواره ای خواهیم رسید و در بازار اینترنت ماهواره ای، اینترنت اشیا و ناوبری مدرن سهمی خواهیم داشت.آینده دنیا در صنعت خودران تعریف می شود؛ حتی ماشین، کشتی و هواپیما همه خودران خواهند بود و این خدمات با فناوری ماهواره قابل ارائه است.آسان سازی تکنولوژی در ماهواره های کیوب ست موجبات این مساله را فراهم نموده که اسپیس ایکس قصد ارائه اینترنت رایگان را به ایران دارد. این در شرایطی است که از کشور چین خواسته برای این خدمات، هزینه پرداخت کند. حال سوال این است که چرا زمانی که همه چیز برای ایران تحریم است، اینترنت ماهواره ای را بدون تحریم در اختیار کاربران بصورت رایگان می گذارند؟ما اکنون موفق به ساخت ماهواره کیوب ست با قطعات ۷۰ درصد بومی شده ایم. اگر اثبات تکنولوژی صورت گیرد، امکان ساخت ماژول های آن نیز برقرار است.* آینده را به چه صورت می بینید؟ آیا دنیا همچنان همین روال را طی می کند؟ذوالفقار: آینده روی ۴۴ هزار ماهواره کیوب ست است؛ اگر ما ۳ هزار استراکچر (سازه) ماهواره بفروشیم می توانیم بازار ۳ سال آینده را در اختیار بگیریم. وقتی حرف از اقتدار و استقلال و استقلال اقتصادی می زنیم باید بتوانیم در کشور منظومه ماهواره ای بسازیم. مسئولان باید بدانند که بازار ماهواره های مدار ژئو به پایان رسیده. دیگر دستیابی به مدار ژئو و ماهواره های زمین آهنگ توجیه اقتصادی ندارند. ما الان باید بتوانیم به منظومه ماهواره های مدار لئو برسیم؛ در این حوزه با عنایت به این که تکنولوژی پرتاب را در اختیار داریم، بخش خصوصی می تواند با کمترین هزینه این کار را انجام دهد. ما تا ۳ سال دیگر می توانیم به اینترنت ماهواره ای دست پیدا کنیم؛ پلن اول ما منظومه ماهواره سنجشی است که باتوجه به نیاز کشور به تحلیل و توسعه مدل رفتار اکوسیستم طبیعی کشور، در اولویت است. ما نیازمند دیتای برخط برای تحلیل اکوسیستم محیط زیست هستیم و با ۵ ماهواره کیوب ست در قالب یک منظومه، می توانیم به این دیتا برسیم. این مهم، درآمد و ارزش افزوده بالایی به همراه خواهد داشت. بخش خصوصی تمایل به ورود و سرمایه گذاری در این حوزه دارد اما برای توسعه نیاز به این داریم که بتوانیم مجوزهای رگولاتوری را بگیریم و رگولاتوری بخش خصوصی را به رسمیت بشناسد. حتی بخش خصوصی می تواند سرمایه گذار وارد این عرصه کند در صورتیکه دولت جمهوری اسلامی برای آن تضمین بدهد. ما معتقدیم که فناوری فضایی باید مردمی شود. در این صورت سیلی از ایده های بزرگ خواهیم داشت که تبدیل به پروژه های عملیاتی خواهد شد و می تواند در این عرصه تحول بوجود آورد. باید به این نکته دقت کنیم که اقتصاد فضا برای کشور ما هم فرصت است و هم تهدید؛ اقتصاد حوزه فضا توسط کشورهایی مانند آمریکا، آلمان و چین وارد بحث تجاری خودش شده است و ما اگر دست بجنبانیم چهارمین کشوری خواهیم بود که به این عرصه وارد می شویم.
* پیش بینی شما در مورد منظومه ماهواره مخابراتی چیست؟ بومی سازی این فناوری چه عایدی برای کشور به همراه خواهد داشت؟ذوالفقار: بگذارید یک مثال ساده بزنم. هم اکنون ۸۰ هزار BTS در کشور توسط یکی از اپراتورهای موبایل نصب شده است که اگر قیمت هر دکل را یک میلیارد تومان و با شعاع ۱.۵ کیلومتر در نظر بگیریم، ظرفیت آنتن دهی این دکل ها با زیرساخت چند ده میلیون دلاری که صرف آن شده، ۱۵ درصد کل کشور برآورد می شود. این در شرایطی است که در منظومه فضایی، هر ماهواره ۲ هزار کیلومتر شعاع را پوشش می دهد و با ۴ ماهواره می توان کل مساحت ایران را پوشش داد؛ این ماهواره ها به موازات هم می توانند به کشورهای دیگر نیز خدمات دهند؛ آن هم با سرعت قابل توجهی که از سیستم های زمینی بالاتر است. بنابراین می گویم که آینده به سمت سیستم های خودران است و ما اگر خودمان این تکنولوژی را نداشته باشیم با یک تحریم و ضعیف کردن سیگنال ها، خودرو بی خودرو!ما اگر می خواهیم مستقل شویم و تحریم ها را از بین ببریم باید روی فناوری فضایی سرمایه گذاری نماییم. من در سال ۹۷ در حسینیه الزهرا کرمان، طرح منظومه ماهواره ای خودرا برای سردار سلیمانی ارائه کردم و ایشان گفتند که منظومه ماهواره ای به منزله سپاه قدس فناوری است. کار سپاه قدس شکستن مرزها است و منظومه ماهواره ای نیز به منزله شکستن مرزهای دانش و فناوری است؛ وقتی این فناوری را در اختیار داشته باشیم، دیگر تحریم مفهومی نخواهد داشت. اکنون پیش بینی ما این است که فاز نخست منظومه مخابراتی ۲ تا ۳ میلیارد دلار عایدی برای کشور داشته باشد. این سرمایه گذاری در کاربردهای منظومه مانند سیستم های خودران هم می تواند اتفاق بیافتد و بازهم هزینه دستیابی به این خودرو ها نسبت به خودروی تسلا ارزان تر خواهد بود. ما می توانیم بازار منطقه را اشباع نماییم و تمامی اینها برای منظومه مخابراتی در ۱۰ سال آینده، اقتصادی نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار را به همراه خواهد داشت. پیش بینی ما این است که فاز نخست منظومه مخابراتی ۲ تا ۳ میلیارد دلار عایدی برای کشور داشته باشد در زمینه منظومه سنجشی که هدایت و ناوبری کشتی هم از این طریق امکان دارد، اکنون کشور برای نویگیشن (مسیریابی) هر کشتی با ماهواره، ۱۵۰۰ دلار هزینه پرداخت می کند و اکنون حدود ۴۵۰۰ لنج در کشور داریم. ما می توانیم با ۵ ماهواره برای پوشش ایران و هزینه ۱۵۰ دلاری، سالانه ۳۰ میلیون دلار سود داشته باشیم. در صورتیکه کل هزینه ساخت و پرتاب هر کدام این ماهواره ها ۵۰۰ هزار دلار برآورد می شود. تمامی این موارد را گفتم تا به این پرسش برسیم که وقتی این ظرفیت در کشور وجود دارد چرا آنرا توسعه نمی دهیم؟پاسخ روشن است، چون برنامه ریزی مشخصی وجود ندارد. هم اکنون نیاز کشور درباب بارورسازی ابرها و مشکلات جوی، نبود دیتای برخط است و با هزینه ای که ارگان های مرتبط پرداخت می کنند در نهایت دیتا با اختلاف ۲۴ ساعته به دست ما می رسد. در صورتیکه این دیتا توسط ۴ ماهواره کیوب ست به آسانی قابل دریافت بصورت آنلاین است.
منبع: مینی كامپیوتر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب